Xuất khẩu là gì? Xuất khẩu ròng là gì? Chắc hẳn bạn đã nghe nhắc rất nhiều đến cụm từ này, đặc biệt là những ai đang hoạt động trong lĩnh vực kinh tế. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về định nghĩa này, thậm chí có nhiều người còn hiểu sai. Chính vì vậy, HBS Việt Nam chia sẻ cho bạn thông tin hữu ích có liên quan đến lĩnh vực xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ. Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây nhé!
I. Giới thiệu về xuất khẩu ròng
Xuất khẩu ròng (cán cân thương mại) là một thuật ngữ kinh tế quan trọng liên quan đến hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Xuất khẩu ròng được xác định bằng cách tính sự chênh lệch giữa giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của quốc gia đó trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một chỉ số quan trọng cho thấy khả năng cạnh tranh và thị trường xuất khẩu của một quốc gia.
Xác định giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu
Để tính xuất khẩu ròng, ta cần biết giá trị xuất khẩu và giá trị nhập khẩu của một quốc gia. Giá trị xuất khẩu là tổng giá trị của hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia xuất khẩu cho thị trường quốc tế. Giá trị nhập khẩu là tổng giá trị của hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia nhập khẩu từ thị trường quốc tế.
Xuất khẩu ròng được tính bằng công thức sau: Xuất khẩu ròng = Giá trị xuất khẩu – Giá trị nhập khẩu.
Ví dụ minh họa về cách tính xuất khẩu ròng
Ví dụ, trong năm 2022, quốc gia ABC có giá trị xuất khẩu là 100 tỷ đô la và giá trị nhập khẩu là 80 tỷ đô la. Áp dụng công thức tính xuất khẩu ròng, ta có:
Xuất khẩu ròng = 100 tỷ đô la – 80 tỷ đô la = 20 tỷ đô la.
III. Tầm quan trọng của xuất khẩu ròng
Đóng góp vào cân đối thương mại và thanh toán quốc tế
Xuất khẩu ròng đóng vai trò quan trọng trong việc cân đối thương mại của một quốc gia. Một xuất khẩu ròng dương (khi giá trị xuất khẩu lớn hơn giá trị nhập khẩu) cho thấy quốc gia đó có thể thanh toán các khoản nợ và tạo ra dư thặng lượng thương mại. Điều này giúp duy trì ổn định và đáng tin cậy trong giao dịch thương mại với các quốc gia khác.
Công thức tính xuất khẩu ròng
Xuất khẩu ròng sẽ được tính bằng cách lấy tổng giá trị xuất khẩu trừ đi tổng giá trị nhập khẩu. Trong đó:
Tổng giá trị xuất khẩu chính là tổng giá trị của các hàng hóa sản xuất tại Việt Nam và nơi nhận hàng tại nước ngoài.
Tổng giá trị nhập khẩu là tổng giá trị hàng hóa từ nước ngoài đưa vào tiêu thụ trong nước.
Do đó, nếu xuất khẩu nhiều hơn nhập khẩu thì xuất khẩu ròng sẽ thặng dư và ngược lại nếu nhập khẩu nhiều hơn thì xuất khẩu ròng sẽ bị thâm hụt. Và khi có sự thâm hụt thì buộc quốc gia phải vay tiền để thanh toán cho hàng hóa của mình từ các quốc gia có thặng dư.
Công thức tính xuất khẩu ròng
Xuất khẩu ròng được tính bằng công thức:
Xuất khẩu ròng = Tổng giá trị xuất khẩu – Tổng giá trị nhập khẩu
Khi xuất khẩu > nhập khẩu, xuất khẩu ròng > 0 tức quốc gia có thặng dư thương mại.
Khi xuất khẩu < nhập khẩu, xuất khẩu ròng < 0, quốc gia có sự thâm hụt thương mại.
Nếu xuất khẩu = nhập khẩu tức không có sự chênh lệch giữa xuất khẩu và nhập khẩu (xuất khẩu ròng = 0). Lúc này, xuất khẩu ròng ở vị trí cân bằng.
Ví dụ, năm 2021, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 336,31 tỷ USD, kim ngạch nhập khẩu đạt 332,23 tỷ USD.
Lúc này, xuất khẩu ròng của Việt Nam năm 2021 là: 336,31 – 332,23 = 4,8 tỷ USD
Điều này đồng nghĩa rằng xuất khẩu ròng đang có thặng dư.
Tác động tới nền kinh tế vĩ mô
Xuất khẩu ròng cũng tạo ra tác động lớn tới nền kinh tế vĩ mô. Xuất khẩu ròng dương phản ánh sự phát triển của nền kinh tế. Lúc này, quốc gia đang thu hút một lượng FDI lớn, giúp gia tăng vị thế quốc gia trên thị trường quốc tế.
Trường hợp xuất khẩu ròng âm cho thấy trình độ sản xuất kinh doanh của quốc gia đang kém cạnh tranh. Các doanh nghiệp cần tìm giải pháp để nâng cao chất lượng để đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế.
Tác động tới tỷ giá hối đoái
Khi xuất khẩu ròng có thặng dư, lượng hàng hóa xuất khẩu lớn, dòng ngoại tệ chảy vào quốc gia nhiều sẽ làm tăng nhu cầu chuyển đổi tiền tệ. Việc trao đổi giao thương bắt buộc phải dùng đồng nội tệ. Từ đó, nhu cầu đối với đồng nội tệ tăng lên, khiến tiền tăng giá trị. Lúc này, một đồng nội tệ đổi được nhiều ngoại tệ hơn.
Ngược lại, khi xuất khẩu ròng thâm hụt, số lượng hàng hóa nhập khẩu lớn hơn xuất khẩu. Để mua hàng từ các quốc gia khác, doanh nghiệp buộc phải sử dụng ngoại tệ đất nước đó. Các hoạt động nhập khẩu khiến nhu cầu về ngoại tệ tăng. Theo đó, đồng ngoại tệ cũng sẽ tăng giá.
Dựa vào những thay đổi này, Chính phủ có thể điều chỉnh các chính sách liên quan một cách kịp thời để kiểm soát dòng tiền.
Thị trường xuất khẩu và nhập khẩu
Tình hình kinh tế và thị trường xuất khẩu và nhập khẩu có ảnh hưởng lớn đến xuất khẩu ròng. Sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế, yêu cầu chất lượng, xu hướng tiêu dùng và biến đổi thị trường có thể tác động đến giá trị hàng hóa xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia. Ngoài ra, các biện pháp bảo vệ thương mại và thỏa thuận thương mại quốc tế cũng có thể có tác động đến xuất khẩu ròng.
Động lực nội tại của nền kinh tế
Sự phát triển và hiệu quả của các ngành công nghiệp, năng lực sản xuất, đầu tư trong nghiên cứu và phát triển, đổi mới công nghệ, và quản lý kinh doanh đều có ảnh hưởng đáng kể đến xuất khẩu ròng. Một nền kinh tế có cơ sở sản xuất mạnh mẽ và sự cạnh tranh cao thường có xuất khẩu ròng tích cực.
Chính sách và biện pháp quản lý xuất khẩu ròng
Chính phủ và các cơ quan quản lý có vai trò quan trọng trong việc xác định và áp dụng chính sách và biện pháp quản lý xuất khẩu ròng. Điều này có thể bao gồm việc định hướng xuất khẩu, khuyến khích đầu tư nước ngoài, đào tạo và phát triển nhân lực, thúc đẩy đổi mới công nghệ, và xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi. Chính sách và biện pháp này có thể giúp nâng cao khả năng cạnh tranh và tăng cường xuất khẩu ròng của một quốc gia.
Xuất khẩu ròng là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực kinh tế quốc tế. Nó đóng vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế, cân đối thương mại và thanh toán quốc tế, và ảnh hưởng đến đồng tiền và chính sách tiền tệ. Các yếu tố như thị trường xuất khẩu và nhập khẩu, động lực nội tại của nền kinh tế, và chính sách và biện pháp quản lý xuất khẩu ròng đều ảnh hưởng đến xuất khẩu ròng của một quốc gia. Do đó, việc theo sát và điều chỉnh chiến lược kinh doanh và chính sách quản lý xuất khẩu ròng là quan trọng để đáp ứng sự thay đổi và duy trì giá trị hàng hóa trong thị trường cạnh tranh của ngày nay.
Trong lĩnh vực kinh tế nói chung và xuất nhập khẩu hàng hóa nói riêng, thuật ngữ xuất khẩu ròng được nhắc đến khá phổ biến. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về khái niệm này cũng như vai trò của nó trong nền kinh tế. Vậy xuất khẩu ròng là gì? Tầm quan trọng của nó đối với nền kinh tế ra sao? Hãy cùng Luật ACC tìm hiểu ngay trong bài viết Xuất khẩu ròng là gì? (Cập nhật 2022) dưới đây.
Xuất khẩu ròng là một mục trong tài khoản vãng lai của cán cân thanh toán quốc tế. Xuất khẩu ròng ghi lại những thay đổi trong xuất khẩu và nhập khẩu của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định (quý hoặc năm) cũng như mức chênh lệch giữa chúng (xuất khẩu trừ đi nhập khẩu). Khi mức chênh lệch là lớn hơn 0, thì cán cân thương mại có thặng dư. Ngược lại, khi mức chênh lệch nhỏ hơn 0, thì cán cân thương mại có thâm hụt. Khi mức chênh lệch đúng bằng 0, cán cân thương mại ở trạng thái cân bằng.
Xuất khẩu ròng còn được gọi là cán cân thương mại hoặc thặng dư thương mại. Khi xuất khẩu ròng có thặng dư, cán cân thương mại/thặng dư thương mại mang giá trị dương. Khi xuất khẩu ròng có thâm hụt, cán cân thương mại/thặng dư thương mại mang giá trị âm. Lúc này còn có thể gọi là thâm hụt thương mại. Tuy nhiên, cần lưu ý là các khái niệm xuất khẩu, nhập khẩu, xuất khẩu ròng, thặng dư/thâm hụt thương mại trong lý luận thương mại quốc tế rộng hơn các trong cách xây dựng bảng biểu cán cân thanh toán quốc tế bởi lẽ chúng bao gồm cả hàng hóa lẫn dịch vụ.
